PARAKENDECİLİK SEKTÖRÜ NEDEN TÖHMET ALTINDA?

Fiyat Artışlarından Kim Sorumlu?!? Fiyatları Üç Harflilermi Artırıyor?

Süper market zinciri dediğimiz market zincirleri her fiyat artışı arkasından tartışma konusu olur, neden, bana kalırsa siyasiler kendi sorumluluklarını başka yerlere atmak için tartışma yaratırlar ve başarılıda olurlar..Yerel seçimler öncesi seyyar tanzim satışlar neden yapıldı ise şimdiki bu tartışmalardan ondan yapılıyordur diyebiliriz… Efendim üç harfliler fiyatları artırıyormuş, efendim aşırı kar ediyorlarmış, efendim haksız kazanç saglıyorlarmış, doğrumu acaba?

Ben bakkallar döneminide bilirim, bakkaldan aldığımız fişlerle alış verişde yaptığımız dönemi bilirim, bir derby traş bıcagını iki katına aldığımıda bilirim… Şimdi neler oluyor?

Öncelikle bir ürün takip sistemi kurmak lazım, tarladan cıktı, şu toptancıya gitti, oradan şu market rafına ulaştı maliyeti ne oldu? Örnegin domatesi üretici 5 liraya üretti,  1 lira nakliye, 50 kuruş toptancı kar payı bindi, sanırım birde üretim bölgelerinde tarladan toplayan toptancılar sistemi var, 50 kuruş da onlar kar aldı, geldi rafa… Bir marketin elektrik maliyeti, kira, ısıtma, klimalarla sogutma, 3-4 personel gideri, kendi nakliye araçları, o bu şu derken bir marketin işletme giderlerinin maliyeti 100 bin lira olur mu olur! Geldi tüketici bu ürünü raftan aldı, iyi hesaplanması lazım, üreticiden tüketiciye kadar oluşan maliyet üretim maliyetini aşabilir.. Daha her aracı kar maksadıda gütmek zorundadır… Durum bu üretici maliyetleri, aracılık maliyetleri düşmeden fiyatlar düşmez, dünyada genel fiyat seyri düşmeye başladı bizde ne zaman düşer bilemiyorum, bizde ürünlerin %60-70’i ithal kuru kontrol ederek fiyatları kontrol etmek için rezervlerdeki dolarları da harcadık… Şimdi derdimiz seçime kadar fiyat kontrolü, zam ertelemeleri, seçimden sonra ne olur onu bilemeyiz, hatta Ruslarla dogalgaz ödemelerini erteleme anlaşması söylentileri var, seçim sonrası ödeyelim deniyormuş.. Her neyse konumuz bu degil üç harfliler, gıda maliyetleri…

Üretilen mallar nasıl tüketiciye ulaşır, perakendeciler aracılığıyla, örnegin bir market 20.000 lira elektrik, 30 bin lira kira, 40 bin lira personel gideri ve artı vergileri, fire masrafları, derken en az 100.000 lira ayda gideri varsa, yılda 1.200.000 TL gideri olacaktır… Daha buna marketin kar marjları eklenmedi… Bunlara nakliye, ara depo masrafları falanda eklenince, fiyatlar artacaktır.. Üretici fiyatlarında %150 yi artan artışlar oldukca maliyetler artar, fiyatlar artar.. Fiyatlar sadece maliyetler ilede artmaz, bir mala talep çok ise bu talep karşılanamadığında da, yani pazarda yeteri kadar mal yoksada malların fiyatı artar…  Bütün bu bilgilerin ışığın da…

Serbest piyasa kar amaçlı çalışır,  özel işletmeler eliyle işletilmesi esastır, bunun karşılığındada kamucu, devletci ekonomiyi savunan ekonomistler vardır ve bu ekonomide hizmet, ihtiyaçların karşılanmasına dönük çalışır.. Örnek vermek gerekirse, Ankara Büyük Şehir Belediyesi Ankara Halk Ekmek fabrikası maliyetine satış yapar, kriz gibi, olanğanüstü durumlar gibi durumlarda zararına bile satış yapar.. Amacı kar elde etmek degildir, liberal sagcı siyasetciler bu sitemi bozdular, önce seka, sümerbank, sonra tekel, devamında SEK, sonra şeker, sonra aşagı yukarı tüm kamu işletmeleri arsa fiyatına satıldı… Son olarak şeker fiyatlarındaki artışın nedeni sizce nedir, sizceyi bilemem ama bence Pancar ve şeker üretimindeki düşüştür. Şeker fabrikalarının satılmasıdır… Son olarak..

 Hükümet durumun vahametini anladı liberal ekonomik politikalardan vazgeçti ama elince işletme kalmadığı için bu vazgeçiş fiyatlara yansımadı, Tarım Marketlerini düşünün arkasında tarım üretme çitlikleri yoksa yapacağı bir şey yoktur, fiyatları üç harfli marketlerden daha pahalıdır… Meramımı anlatabildim mi, maliyetler artarsa fiyat artar, pazarda mal ve ürün azsa, talep çoksa fiyatlar artar… İthal ürünse dolar arttıkca fiyat artar, burada iktidardaki siyasetçiler sorumludur, onlar fiyatları üç harfliler artıyor diyorsa, bizde inanıyorsak, siyasal bir cinlik var der… Aslında ekonomi bir üretim paylaşım tüketim ilişkisidir bu bilinçle ekonomiye yaklaşmak gerekir, yaklaşılması önerisiyle, selam ve sevgilerimle..

Mehmet Akif Gökalp – 3.12.2022 – vatandasfikri.com

Kaynaklar

1* https://tr.euronews.com/2022/10/03/botas-rusyadan-gaz-odemelerini-2024e-kadar-ertelemesini-istedi-mi

2* https://www.yenicaggazetesi.com.tr/tuik-acikladi-tarim-uretici-fiyatlari-uctu-gidiyor-yillik-artis-yuzde-163-pirincte-bu-oran-yuzde-230a-cikti-597624h.htm