REGAİP KANDİLİ

İslam dininde kutsal kabul edilen üç ayların girişi olarak kabul edilen, Recep ayının ilk perşembe gününü cuma gününe bağlayan gece Regaip Kandili geleneksel olarak kutlanır. Başka kandillere baktığımız da, Mevlid kandili, Regaip Kandili, Miraç Kandili, Berat Kandili ve Kadir Gecesi olmak üzere beş tane kandil kutlandığına tanık oluyoruz.) Kandil gecelerin de ibadet yapılması,  gündüzlerinde ise mümkün olduğunca oruç tutulması önerilir. İşte, Regaip Kandili de bu kandillerden biridir…

Sözlükte 'kendisine rağbet edilen, beğenilen  şey, bol ve değerli bağış' anlamındaki 'ragibe'nin çoğulu olan 'regaib' kelimesi, hadis ve fıkıh literatüründe 'bol sevap ve mükafat, faziletli amel', özellikle Maliki fıkıh kaynaklarında sünnetin mukabili olarak 'müstehap, nafile ibadet' manalarında kullanılır.

Regaip Kandili doğrudan Kur'an-ı Kerim kaynaklı olmasa da dinî kültürde zamanla kutlanmaya başlanmış ve Müslümanlarca önemli bulunmaktadır. Klasik dinî kültürün yanı sıra tasavvuf geleneği ve kültüründe de bu kandil diğer kandiller gibi önemli bir yere sahiptir ve kutlanır.

Bu Geceyle İlgili Özel Bir İbadet Varmıdır?

Regaip Kandili gecesine dair İslam alimleri tarafından çeşitli rivayetler yer almakla birlikte Regaib gecesi, Kur'an-ı Kerim'de saygı gösterilmesi istenen ve hadislerde (gün belirtilmeden) oruç tutulması tavsiye edilen aylardan Recep ayı içerisinde yer aldığı belirtilir.

Bu gece ile ilgili bilinen yanlışlar arasında yer alan, İslam Peygamberi Hz. Muhammed'in Regaib gecesinde ana rahmine düştüğü, Recep ayının ilk perşembe günü oruç tutup gecesinde Regaib namazı adıyla bir namaz kılmanın sevap olduğu ve bu gecenin birçok faziletinin bulunduğu yönündeki rivayetlerin asılsız olduğu ile ilgili bilgiler de vardır…

 İslam alimlerinin büyük bir kısmı Hz. Muhammed, sahabe ve tâbiîn dönemlerinde Regaib kandilinin bilinmediğini, kandil geceleri kutlanmasının diğer dinlerin tesiriyle ortaya çıktığını, dolayısıyla bu gecede özel bir ibadet yapmanın dinde yeni ibadet ihdası anlamına geleceğini, Resulü Ekrem tarafından genel olarak bid'atların yasaklanmasının yanı sıra cuma günü ve gecesi özel bir ibadet yapılmasının da yasaklandığını, bu sebeple Regaib günü ve gecesinde muayyen ibadetler yapmanın dinen sakıncalı olduğunu belirtmiştir. Bu gece, Kuranı anlamakla meşgul olalım, Ramazanın ayak seslerini duyalım ve bu gecede fikri, fiziki, ahlaki, adaleti olarak kendimizi sığaya çeklim ve dövbeler ederek geceyi verimli hale getirelim…

Bu konuda birinci görüşü savunan Maliki fakihi İzzeddin İbn Abdüsselam ile ikinci görüşü savunan hadis alimi İbnü's-Salah arasında bir münazara gerçekleşmiş, alimlerin birçoğu İbn Abdüsselam'a hak vermiş, bunun üzerine Eyyubi Hükümdarı el-Melikü'l-Kamil, Regaib namazının camilerde kılınmasını ve bu gecenin kutlanmasını yasaklamıştır.

Regaip Kandil Tarihi

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi'ne göre; Regaib gecesiyle ilgili özel ibadet ve kutlamalar 10. yüzyılda ortaya çıkmış olup bu gecenin ilk defa kandil olarak kutlanmasına Kudüs'te 1056, Bağdat'ta 1087 yılında başlanmış, Gazzali de bütün Kudüs halkının bu geceyi ihya ettiğini söylemiştir. Ebu Talib el-Mekki gibi bazı mutasavvıflar Regaib gecesinden söz etmeyip Recep ayının ilk gecesini ihya etmenin müstehap olduğunu belirtseler de bu geceyle ilgili rivayetlerin çok zayıf ya da uydurma olduğu hadis alimlerince tespit edilmiştir.

Daha sonraki dönemlerde de benzer tartışma ve olaylar meydana gelmiştir. Osmanlı devrinde Molla Fenari, Regaib gecesi hakkında olumlu görüş belirtmiş, çeşitli dönemlerde bu konuda lehte ve aleyhte risaleler yazılmıştır. Farklı görüş ve uygulamalar günümüzde de varlığını sürdürmektedir.

Kafamız karıştı değil mi, benim de, bazı bilgiler dinin temel kaynaklarından gelmez, alimlerin ittifakından gelir, yalnız kutlanması bizim dini duygumuzu, bilgimizi artıracak, bizde daha iyi insan olma yolunda adım atamıza yardımcı olacaksa kutlayalım… Bunu kutlarken, dini ilke değil din kaynaklı bir kültür olduğunu düşünerek yapalım.. Yoksa şöyle bedavacı dini anlayışa düşerek, bir rekat namaz kılırsan normalde 700 sevap alacakken, Regaip gecesi kılarsak 1500 sevap alırız diye düşünerek ibadet etmek, sanki sevap pazarlığıyla ibadet ediyor, kandil kutluyor gibi düşünülür ki… İşin kutsaliyeti kaybolur, normal bir ticari ilişki gibi, Allah korusun, Allah katında değerlendirilir endişesiyle, daha gösterişten, abartıdan uzak, kendi içimizde yaşanması, önerisiyle, Allah’ın rızasını kazanırız umuduyla  iyi/güzel sratilmüstağim üzere olanı, yaşamak ve yaşanmasını önermek dileğiyle… Kandilimiz kutlu, gönlümüz huzurlu,  biz, siz birlikte yaşadıklarımızın mutlu olacak edecek şekilde iyi adil, ahlaki bir seviyede yaşamak dileğiyle… Selam ve Sevgilerimle…

Sıtdık Fani – vatandasfikri.com – 18.2.2021

Kaynaklar

1* https://islamansiklopedisi.org.tr/regaib-gecesi

2*https://www.karar.com/regaip-ne-demek-anlami-nedir-iste-regaip-kandilinin-onemi-ve-anlami-1605930

3* https://sozluk.gov.tr/

4* https://www.etimolojiturkce.com/kelime/regaip